معرفی اولین همایش بین المللی بحرانهای ژئوپلتیکی جهان

بحران ژئوپلیتیکی حاصل منازعه و کشمکش کشورها و گروههای سیاسی ـ فضایی و بازیگران سیاسی بر سر کنترل و تصرف یک یا چند ارزش و یا عامل جغرافیایی است. بحرانها دارای منشا مختلفی بوده و انواع مختلف نیز دارا هستند. بحرانها از لحاظ کارکردی منجر به خروج سیستم از حالت تعادل، و بروز اخلال در وضعیت عادی و فرآیندهای فضای جغرافیایی و زیستگاه انسانها می‌گردند. بحرانهای ژئوپلیتیکی دارای ویژگیهای زیر می‌باشند :

اولین همایش بین المللی بحرانهای ژئوپلتیکی جهان

الف : موضوع و عامل بحران، کنترل، مداخله و تصرف یک یا چند ارزش نظیر مکان، فضا، موقعیت، آب، منبع معدنی،‌ قلمرو، اقلیت، زیارتگاه، بازار صادراتی، مسیر انتقال کالا، انرژی، توریسم، جزیره، تنگه، خط‌مرز، مکان مذهبی و نظایر آن است.

ب: بحران ژئوپلیتیکی از پایداری و تداوم نسبی برخوردار است و بسادگی قابل حل و برطرف شدن نیست. زیرا موضوع بحران و کشمکش در زمره منافع ملی و جمعی محسوب می‌گردند.

ج: حل بحرانهای ژئوپلیتیکی مستلزم شرایط زیر است:

1. وجود فضای حسن نیت و روابط دوستانه بین طرفین موضوع بحران
2. تقسیم‌پذیر بودن ارزش جغرافیایی و منفعت متعارض، به گونه‌ای که هر کدام از مدعیان به سهم مناسبی دست یابند و رضایت آن‌ها حاصل آید
3. نامتوازن بودن مناسبات قدرت، بطوریکه یک طرف منازعه از قدرت برتر برخوردار بوده و در سایه قدرت نمائی خود رقبا و طرفهای مقابل خود را مجاب به پذیرش خواسته‌خود بکند و کنترل ارزش جغرافیایی مورد منازعه را در دست بگیرد. مانند جزایر کوریل در شمال ژاپن که توسط روسیه کنترل می‌شود.

چنانچه بحران ژئوپلیتیکی با روشهای مصالحه آمیز حل نشود، تداوم بحران منجر به جنگ می‌شود.

 د: بحرانهای ژئوپلیتیکی هر چند شکل سیاسی بخود می‌گیرند ولی از دیرپایی برخوردار هستند.

هـ:در بحرانهای ژئوپلیتیکی الگوی مداخله‌ای چند سطی شکل می‌گیرد. به عبارتی سطوح مختلفی از بازیگران در ارتباط با بحران درگیر می‌شوند. درگیر شدن بازیگران مزبور در بحران ژئوپلیتیکی بر مبنای اهداف مختلفی صورت‌ می‌پذیرد از قبیل: انگیزه بشر دوستانه و کمک به صلح و امنیت بین‌‌المللی، توسعه‌حوزه نفوذ، پیگیری اهداف و منافع ملی، ارتقاء موقعیت ژئوپلیتیکی در سیستم منطقه‌ای و جهانی از طریق به دست گرفتن مدیریت و رهبری فرآیند حل و فصل بحران که می‌تواند با رویکرد آشتی جویانه و یا تداوم بحران همراه باشد. سطوح مختلف بازیگران مداخله‌گر در بحران ژئوپلیتیکی عبارتند از: مدعیان و طرفهای منازعه یا سطح محلی ۲٫ سطح منطقه‌ای، ۳٫ سطح فرا منطقه‌ای، ۴٫ سطح جهانی و کروی، ۵٫ سطح سازه‌ای یا سازمانهای منطقه‌ای و جهانی نظیر سازمان ملل و شورای امنیت.

در حال حاضر جهان اسلام دچار بحرانهای ژئوپلیتیکی مختلفی است. بحران گروه‌های تکفیری، مداخله کشورهای قوی در کشورهای ضعیف منطقه، رقابت و کشمکش بین کشورهای همجوار، رقابتهای ایدولوژیکی، بحران قومیت، گسست‌های فرهنگی، چالشهای اقتصادی، عدم مشروعیت، و بحرانهایی از این قبیل که ساختارهای سیاسی و حکومتی در کشورهای اسلامی را با چالش مواجه ساخته است.

حل و فصل بحرانهای ژئوپلیتیکی در بین کشورهای اسلامی مستلزم وجود زمینه ها و عوامل زیر است:

۱ـ ویژگیها و ارزشهای مشترک, تاریخی, تمدنی, فرهنگی, زبانی, دینی, قومی،ایدئولوژیکی و نظایر آن که به ایجاد تجانس ساختاری بیانجامند.
۲ـ تهدیدات مشترک اعم از امنیتی, نظامی، فرهنگی, سیاسی, اقتصادی و غیره
۳ـ کارکردها و علائق مشترک که به همسانی عملکردی و منافع مشترک می انجامد.
۴ـ نیازهای متقابل و وابستگی دو یا چند جانبه که نوعی هم تکمیلی در حوزه‌های کارکردی اقتصادی, اجتماعی, فرهنگی, امنیتی و غیره را مبتنی بر مزیتهای هریک از اعضا منعکس می نماید.
۵ـ موقعیت ژئوپلیتیکی و قدرت برتر که نقش اصلی را در تأسیس و رهبری همگرائی بعهده می‌گیرد.
۶ـ ضرورتهای جهانی و کروی که مدیریت فراگیر و یکپارچه جهانی را اجتناب ناپذیر می‌نماید.
با توجه به مطالب فوق الذکر این همایش با هدف حل مسائل کشورهای اسلامی سعی در کالبدشکافی و در نهایت ارائه راهکارهای حل چالشهای موجود در جهان اسلام را دارد.